خواستگاران ساپیا چه کسانی هستند؟
روزنو :فرایند واگذاری شرکت خودروسازی سایپا به بخش خصوصی به‌صورت رسمی آغاز شد. در میان افرادی که خواهان خرید این خودروساز هستند نام افرادی به چشم می خورد که سال های زیادی نام آنها بین پرونده های قضایی ورق می خورد.
با اعلام واگذاری ۴۳ درصد از سهام گروه خودروسازی سایپا، افراد و گروه‌های مختلفی به صف رقابت آمده‌اند که نقطه اشتراک تمامی این افراد هم در سابقه ضعیف آنها دربنگاه داری اقتصادی است و هم اسامی بسیاری از آنها درلیست ابربدهکاران بانکی و مفسدان اقتصادی به چشم می‌خورد که به نظر می‌رسد این عملکرد شبهه‌دار، قرار است به سایپا هم کشیده شود.
خرید سهام سایپا شرکت‌هایی از طیف‌های مختلف را وارد رقابت خرید بلوک مدیریتی این خودروساز نیمه دولتی کرده است از سازندگان لوازم خانگی و قطعه سازان گرفته تا فعالان بازار سرمایه و هلدینگ‌های چندرشته‌ای.
از میان گروه‌هایی که متقاضی خرید سایپا هستند این چند گروه برای تملک سایپا پای به میدان گذاشته‌اند:
۱- علی انصاری، مالک بازار بزرگ ایران‌مال و سهامدار اصلی بانک آینده: وی مالک بازار بزرگ مبل یافت‌آباد است که با گرفتن تسهیلات بانکی بسیار کلان و خلق پول در بانک خود صاحب این ثروت شده که البته گفته شده است انصاری با عنوان شرکت پترو صنعت صدر برای خرید سهام سایپا اقدام به خرید سهام سایپا کرده است. البته اتهاماتی در مورد تخلفات مالی مرتبط با بانک آینده و پروژه ایران مال مانند اخذ تسهیلات کلان با شرایط خاص، پولشویی و تخلفات در واگذاری زمین، اضافه برداشت بانک آینده از منابع بانک مرکزی به مبلغ ۱۴۰ هزار میلیارد تومان در زمان ریاست ولی‌الله سیف بر بانک مرکزی مطرح است که هنوز به نتیجه نهایی نرسیده است.
۲- گروه دات وان وابسته به بابک زنجانی: این گروه یکی از متقاضیان خرید بلوک ۴۲ درصدی سهام سایپا است که نام این شرکت را در کنار سایر متقاضیان مطرح کرده است. شنیده‌ها حاکی است که بابک زنجانی پس از گذراندن مدتی در مرخصی از زندان، از طریق این هلدینگ به عرصه اقتصاد بازگشته و در بخش‌های حمل و نقل و انرژی سرمایه‌گذاری‌های سنگینی انجام داده است، اما با وجود اینکه بابک زنجانی چهره‌ای جنجالی به دلیل پرونده‌های پرچالش اقتصادی و بدهی‌های کلان به وزارت نفت است، اما حضور شرکتی منتسب به او در فرآیند خرید سایپا ابهامات و نگرانی‌هایی را به وجود آورده است.
برای مثال برخی فعالان حوزه نگرانند که واگذاری سایپا به فردی با چنین سابقه‌ای، با وجود تاکید بر لزوم داشتن خریدار اصلح می‌تواند منجر به تکرار فساد در قالبی جدید شود. ازسویی دیگر منشاء منابع مالی گروه دات وان برای خرید سهام سایپا که گفته می شود ارزشی بالغ بر یک میلیارد دلار دارد، هنوز علامت سوال بزرگی است که پاسخ روشنی برای آن نیست. البته بازدید اخیر بابک زنجانی از شرکت ماموت و انتشار فیلم رانندگی او با کامیون‌های این شرکت این احتمال را تقویت کرده که خرید سایپا با پشتیبانی مالی این شرکت قرار است انجام شود.
او که به دلیل پرونده‌های مالی کلان، به ویژه بدهی حدود ۲.۷ میلیارد یورویی به وزارت نفت در دهه ۱۳۹۰ اسمش بر سر زبان‌ها افتاد و اتهامات او که شامل افساد فی‌الارض از طریق اخلال در نظام اقتصادی، پولشویی کلان، کلاهبرداری گسترده از بانک‌ها و وزارت نفت، جعل اسناد بانکی و نشر اکاذیب شد که در ابتدا به اعدام محکوم شد، اما با موافقت رئیس قوه قضاییه و رهبر انقلاب، حکمش به ۲۰ سال حبس تقلیل یافت و درحال حاضر نیز با وجود محکومیت، ابهاماتی در مورد میزان دقیق بدهی‌های او و نحوه تسویه آنها همچنان وجود دارد.
۳- گروه صنعتی انتخاب که در زمینه تولید لوازم خانگی که با برند‌های معروفی مانند اسنوا و دوو فعالیت دارد یکی دیگر از خواستگاران سهام سایپا است. مدیرعامل گروه توسعه سرمایه‌گذاری انتخاب ، چهره‌ای شناخته شده در صنعت لوازم خانگی ایران است که در حوزه‌های دیگری مانند پتروشیمی و فولاد نیز فعالیت داشته است؛ گرچه حضور دیانی برای خرید سایپا به طور رسمی اعلام نشده است اما باتوجه به عدم سابقه او در صنعت خودروسازی، تقاضای وی برای این خرید، خالی از ریسک نیست.
۴- گروه کرمان موتور که سابقه اصلی در مونتاژ خودروهای جک، لیفان و هیوندای دارد و این شرکت درحالی متقاضی خرید سایپا شده است که طی سه دهه گذشته نتوانسته از سایه مونتاژ خارج شود و حالا با مشکلاتی همچون وابستگی به قطعات خارجی، تاخیر در داخلی‌سازی و کاهش سهم بازار مواجه است. کرمان موتور در شرایطی که هنوز نتوانسته خود را به عنوان یک خودروساز واقعی معرفی کند اکنون به دنبال تصاحب مدیریت سایپا یعنی دومین خودروساز بزرگ کشور است که اگر این اتفاق رخ دهد، احتمال افزایش سهم مونتاژ در تولیدات سایپا بیشتر خواهد شد.
۵- گروه تجاری گرامی، مالک برند قدیمی گلستان و شرکت فرداموتورز یکی دیگر از بازیگران بازار خودروی ایران به‌شمار می‌آید؛ شرکتی که نه تنها فاقد کارنامه‌ای قابل دفاع در صنعت خودرو است، بلکه خود گرفتار بحران‌های متعددی در حوزه فروش، خدمات پس از فروش، لجستیک و اعتماد عمومی است. تحویل‌های طولانی‌مدت و غیرشفاف، فروش‌های اقساطی مبهم و با شرایط متغیر از نمایندگی‌ای به نمایندگی دیگر، قیمت‌گذاری‌های غیرواقعی و نوسانی، نبود قطعات یدکی و خدمات پس از فروش ضعیف، واردات ناکام خودرو‌هایی همچون MG و Geely که با قیمت‌گذاری اشتباه به شکست منجر شد از جمله بخش‌هایی از کارنامه فرداموتورز است.
مهلت ارائه درخوادست خرید سایپا تا ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴ تعیین شده است که پس از بررسی اهلیت متقاضیان فرآیند قیمت گذاری سهام آغاز می‌شود و باید دید که سرنوشت سایپا به دست کدام گروه رقم خواهد خورد و آیا این شرکت می‌تواند از دل رقابت میلیاردرها، به سوی تحول و نوسازی حرکت کند یا خیر. با توجه به اینکه خصوصی سازی ایران خودرو، به عنوان غول خودروسازی ایران توسط گروه کروز زیر سایه حواشی اقتصادی حمید کشاورز انجام شد در حالی که انتقادات زیادی به این واگذاری وجود داشت، افکارع مومی نسبت به واگذاری سایپا حساسیت ویژه تری دارد. به این ترتیب توصیه می شود سازمان خصوصی با دقت و حساسیت بیشتری نسبت به خصوصی سازی سایپا اقدام کند تا پرونده هایی نظیر نیشکر هفت تپه، آلومینیوم المهدی و ... تکرار نشود.
