شرايط مذاكره با «بايدن» و «ترامپ»متفاوت است

با پایان مناظره‌های انتخاباتی ریاست‌جمهوری آمریکا شمارش معکوس برای برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا آغاز شده است. تنها دو هفته دیگر مشخص خواهد شد که بسیاری از معادلات سیاسی و اقتصادی در آمریکا و جهان تغییر خواهد کرد یا دونالد ترامپ به یک رئیس‌جمهور هشت ساله در ایالات متحده آمریکا تبدیل خواهد شد.ترامپ در دوران مبارزات انتخاباتی با فراز و نشیب‌های زیادی مواجه شد و به همین دلیل به راحتی می‌توان هراس از شکست را در مواضع اخیرش مشاهده کرد. این در حالی است که رفتار و گفتار بایدن در مناظره‌های انتخاباتی نشان داده که وی نسبت به ترامپ سلیم‌النفس‌تر است و مواضع متعادل‌تری دارد.بایدن به خوبی به این نکته آگاهی دارد که در صورت پیروزی بر ترامپ می‌تواند به یک رئیس‌جمهور محبوب در آمریکا تبدیل شود که بسیاری از معادلات را تغییر بدهد و آمریکا را از مسیری که ترامپ برای آن طراحی کرده بود، باز‌گرداند.در چنین شرایطی سخنان حسن روحانی درباره صلح امام حسن(ع) نیز با برداشت‌های متفاوتی مواجه شده است.به همین دلیل و برای تحلیل و بررسی آخرین وضعیت فضای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا  با دکتر داوود هرمیداس باوند تحلیلگر روابط بین‌الملل گفت‌وگو کرده است. دکتر هرمیداس باوند معتقد است: «‌سخنان آقای روحانی تلویحأ بیانگر این مطلب است که اگر قرار باشد مذاکره‌ای بین ایران و آمریکا صورت بگیرد این مذاکره با ترامپ امکان‌پذیر نیست و بهتر است با رئیس‌جمهور منطقی‌تری صورت بگیرد.به همین دلیل نیز نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در هفته‌های آینده در تصمیم ایران تأثیرگذار خواهد بود.ترامپ حتی به فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای ایران نیز اعتقاد ندارد و به دنبال این است که با ایران برسر تسهیلات موشکی مذاکره کند و ایران تنها اجازه داشته باشد از موشک‌های کوتاه‌برد خود استفاده کند.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.

با پايان مناظره‌هاي انتخابات رياست جمهوري آمريکا تحليل شما از وضعيت هردو کانديداي انتخاباتي چيست؟ کدام يک در مناظره‌ها موفق‌تر عمل کردند؟

به گزارش روز ن :در مناظره‌هاي انتخاباتي هر کدام از کانديدا مواضع خود را اعلام کرد‌هاند. اين در حالي بود که مناقشات لفظي در منظاره نخست بين ترامپ و بايدن زياد بود.بنده معتقدم اگر بايدن در انتخابات آينده به پيروزي دست پيدا کند مواضع متعادل‌تري نسبت به ايران خواهد داشت و احتمال اينکه برجام احيا شود وجود خواهد داشت.اگر برجام احيا شود و تحريم‌هاي بين‌المللي عليه ايران از بين رود شرايط براي ورود سرمايه‌گذاري‌هاي خارجي به ايران فراهم مي‌شود و به همين دليل وضعيت اقتصاد ايران بهتر از گذشته خواهد شد.اين وضعيت در ابتداي توافق برجام نيز وجود داشت و ما شاهد بوديم بسياري از شرکت‌هاي خارجي براي سرمايه‌گذاري وارد ايران شدند.با اين وجود هنگامي که ترامپ از برجام خارج شد و شرکت‌هاي خارجي متوجه شدند که در صورت حضور در ايران منافع آنها توسط آمريکا به خطر خواهد افتاد از مواضع خود عقب‌نشيني کردند. به همين دليل نيز بنده معتقدم به صورت نسبي اگر بايدن در انتخابات آينده به پيروزي دست پيدا کند به سود ايران است.اگر ترامپ به عنوان رئيس‌جمهور انتخاب شود شرايط تغيير خواهد کرد. وي بارها عنوان کرده در صورتي که براي بار دوم در انتخابات به پيروزي دست پيدا کند اولين مذاکره را با ايران انجام خواهد داد.اين در حالي است که اين ادعا تنها جنبه تبليغاتي دارد و تحقق اين ادعا با چالش‌هاي متعددي مواجه خواهد بود. بنده اميدوارم دموکرات‌ها در انتخابات آمريکا به پيروزي برسند. نمي‌توان بين سياست‌هاي حزب جمهوري‌خواه و دموکرات در آمريکا تفاوت زيادي قائل شد. با اين وجود تجربه تاريخي نشان داده که دموکرات‌ها انعطاف‌پذيري بيشتري دارند.برجام يکي از نشانه‌هاي انعطاف‌پذيري دموکرات‌ها بود که در دولت اوباما اتفاق افتاد.نکته ديگر اينکه ترامپ براي جلب آراي چند ميليون ايراني که در آمريکا زندگي مي‌کند عنوان مي‌کند در صورتي که در انتخابات به پيروزي دست پيدا کند با ايران وارد مذاکره خواهد شد.

با توجه به شرايط موجود و فضاي سياسي - اجتماعي در آمريکا شانس پيروزي بايدن در انتخابات را به چه ميزان مي‌دانيد؟

اين مسأله در مرحله نخست به وضعيت اقتصادي مردم آمريکا و در مرحله دوم به اتفاقات رخ داده در آستانه انتخابات رياست‌جمهوري بستگي دارد.پايبندي مردم آمريکا به احزاب مانند آنچه در اروپا وجود دارد نيست؛ بلکه اتفاقات روزهاي منتهي به انتخابات در نهايت سرنوشت انتخابات را مشخص خواهد کرد. ترامپ درباره ايران مبالغه زيادي انجام داده و ايران را يک خطر بالقوه براي کشورهاي منطقه و جهان معرفي کرده است. در ماه‌هاي اخير ترامپ با سه چالش جدي مواجه بوده است. در مرحله نخست وي نتوانست به خوبي بحران کرونا را در آمريکا مديريت کند و عملکرد وي با انتقادات زيادي مواجه شده است. از سوي ديگر تظاهرات خاياباني که در حمايت از جورج فلويد در آمريکا شکل گرفت موقعيت ترامپ را بيش از گذشته متزلزل کرد. اين در حالي است که افشا‌گري‌ها و انتقادات نزديکان ترامپ درباره نحوه تصميم‌گيري‌ها و رفتار وي نيز چالش‌هاي ترامپ را بيشتر کرده است. در انتخابات رياست‌جمهوري آمريکا همه چيز تحت‌تأثير اتفاقات قبل از برگزاري انتخابات خواهد بود.تجربه نشان داده آراي مردم در اين مقطع زماني به دلايل مختلف تغيير خواهد کرد.در چنين شرايطي ممکن است بسياري از پيش‌بيني‌ها و معادلات سياسي در آمريکا تغيير کند.اين احتمال وجود دارد که در نظر‌سنجي‌هايي که در شرايط کنوني انجام مي‌شود مردم اقبال زيادي به ترامپ نشان ندهند. با اين وجود ممکن است در روزهاي منتهي به انتخابات اتفاقاتي در آمريکا رخ بدهد که ديدگاه مردم تغيير کند و دوباره از ترامپ حمايت کنند. البته حالت عکس اين موضوع نيز وجود دارد. نکته ديگر اينکه در آمريکا در گذشته اين اتفاق رخ داده که در نظرسنجي‌هاي قبل از انتخابات فردي مورد اقبال عمومي قرار نداشته اما در انتخابات حضور پيدا کرده و در نهايت نيز به پيروزي رسيده است.

ترامــپ بــراي پـيـروزي مـجــدد بــايد از چه چالش‌هايي عبور کـند و چه موانعي را از پيش‌روي خود بردارد؟

در شرايط کنوني بحران کرونا و همچنين چالش‌هاي اقتصادي جــامـعه آمريکا در اولويت‌هاي نــخــست مردم آمريکا است.اين در حالي است که عملکرد دولت دونالد ترامپ در اين زمينه براي افکار عمومي آمريکا رضايت‌بخش نبوده است.به همين دليل نيز ترامپ کار سختي براي اقناع مردم آمريکا در دوران انتخابات خواهد داشت. در تاريخ انتخابات آمريکا روساي‌جمهوري وجود داشته‌اند که يا در انتخابات شکست خورده‌اند يا قبل از انتخابات از حضور در انتخابات انصراف داده‌اند. در نتيجه اين احتمال وجود دارد که اين وضعيت براي ترامپ نيز به وجود بيايد. ترامپ به دنبال اين است که جايگاه خود را در بين مردم آمريکا و در بين افکار عمومي جهان تثبيت کند. با اين وجود مردم آمريکا بايد مشاهده کنند که سياست‌ها و رويکردي که ترامپ دنبال مي‌کند در نهايت به سود آمريکا بوده يا خير. تاکنون چنين اتفاقي رخ نداده و مردم آمريکا نسبت به چشم‌انداز آينده برنامه‌هاي ترامپ با شک و ترديد و حتي بدبيني نگاه مي‌کنند.در چنين شرايطي ترامپ تلاش مي‌کند از نظر روانشناسي اين نکته را به مردم آمريکا القا کند اغلب برنامه‌هاي وي موفق بوده و مردم آمريکا مي‌توانند به قدرتمندي بيشتر آمريکا با رهبري او اميدوار باشند.مردم آمريکا با توجه به مصالح و منافع خود درباره آينده آمريکا تصميم‌گيري خواهند کرد. در شرايط کنوني ميزان بيکاري و نابساماني‌هاي اقتصادي در آمريکا افزايش پيدا کرده است.نظر‌سنجي‌هاي صورت گرفته در هفته‌هاي اخير در آمريکا نشان مي‌دهد بايدن وضعيت بهتري نسبت به ترامپ دارد. با اين وجود وضعيت نظرسنجي‌ها پايدار نيست و ممکن است تا روز انتخابات شرايط تغيير کند.

واکنش ترامپ به شکست احتمالي در انتخابات چه خواهد بود؟آيا وي به راحتي نتيجه شکست را خواهد پذيرفت؟

ترامپ به چنين روش‌هايي به نتيجه نخواهد رسيد. ممکن است در آراي غير‌رسمي که براي انتخابات اخذ مي‌شود و حدود20 ميليون است شائبه‌هايي به وجود بيايد اما در نهايت به جايي نخواهد رسيد. ترامپ از نظر رواني وضعيت با‌ثباتي ندارد و رفتارهاي متناقض زيادي از وي سر مي‌زند. استدلال وي درباره نتيجه انتخابات نيز يکي از همين تناقضات است. تاکنون در انتخابات رياست‌جمهوري آمريکا سابقه نداشته کسي که در انتخابات شکست خورده نتيجه را قبول نداشته باشد و به دنبال اقدامات ديگري باشد. نکته ديگر اينکه بايدن به تنهايي در مقابل ترامپ قرار نخواهد گرفت و به نظر مي‌رسد بسياري از چهره‌هاي تأثير‌گذار حزب دموکرات مانند باراک اوباما و هيلاري کلينتون نيز به صورت جدي از بايدن حمايت خواهند کرد.شرايط براي دونالد ترامپ در آستانه انتخابات رياست‌جمهوري سخت شده است. اگر بايدن و دموکرات‌ها با هوشمندي وارد کارزار انتخاباتي شوند اين احتمال وجود دارد که بايدن بتواند به پيروزي دست پيدا کند.

از سخنان آقاي روحـاني دربــاره صلح امام حسن(ع) برداشت‌هاي متفاوتي صورت گرفته است. برخي اين سخنان را در شرايط کنوني به صلاح نمي‌دانند و در مقابل برخي اين سخنان را نوعي آمادگي ايران براي نزديک شدن به مذاکره برداشت مي‌کنند؟ آيــا حسن روحاني منتظر است ترامپ در انتخابات شکست بخورد تا شرايط براي کاهش تنش‌ها و نزديکي بيشتر ايران و آمريکا فراهم شود؟

سخنان آقاي روحاني تلويحا بيانگر اين مطلب است که اگر قرار باشد مذاکره‌اي بين ايران و آمريکا صورت بگيرد اين مذاکره با ترامپ امکان‌پذير نيست و بهتر است با رئيس‌جمهور منطقي‌تري صورت بگيرد. به همين دليل نيز نتيجه انتخابات رياست‌جمهوري آمريکا در هفته‌هاي آينده در تصميم ايران تأثيرگذار خواهد بود.ترامپ حتي به فعاليت‌هاي صلح‌آميز هسته‌اي ايران نيز اعتقاد ندارد و به دنبال اين است که با ايران برسر‌تسهيلات موشکي مذاکره کند و ايران تنها اجازه داشته باشد از موشک‌هاي کوتاه‌برد خود استفاده کند. اگر دموکرات‌ها در آمريکا به قدرت برسند در مرحله نخست تلاش خواهند کرد دستاوردهاي دولت اوباما را احيا کنند و رويکرد آمريکا در عرصه بين‌المللي را که در دوران ترامپ با چالش‌هاي زيادي همراه بوده است، تعديل کنند. روابط ايران و آمريکا ‌أثير متغيرهاي زيادي قرار دارد و همواره نسبي بوده است.اگر دموکرات‌ها در آمريکا به قدرت برسند شرايط براي کاهش مناقشات و حتي در صورت خوشبينانه‌اش مذاکره نيز به وجود خواهد آمد. البته اين اتفاق منوط به اين است که ايران نيز از فرصت‌هاي به وجود آمده استفاده کند و همواره روي يک موضع به‌خصوص پافشاري نکند. اين در حالي است که تاکنون چنين رويکردي از جمهوري اسلامي مشاهده نشده است. به هر حال در گذشته فرصت‌هاي بهتري براي کاهش آسيب‌هاي آمريکا نسبت به ايران وجود داشته که از اغلب آنها استفاده صحيحي نشده است. اگر ترامپ در انتخابات آينده شکست بخورد و دموکرات‌ها به پيروزي دست پيدا کنند فرصت‌هاي مناسبي براي کاهش تنش بيان ايران و آمريکا مهيا خواهد شد که بايد از اين فرصت‌ها استفاده کرد.

آيا شرايط مذاکره با ترامپ و بايدن براي ايران متفاوت خواهد بود؟ چه تفاوت‌هايي در اين زمينه وجود دارد؟

اين موضوع بيشتر به مواضع ايران بستگي دارد که با چه رويکردي به دولت بعدي در آمريکا نگاه کند.در شرايط کنوني مهم‌ترين مانع نزديکي مواضع ايران و آمريکا اعمال تحريم‌هاي سنگين بين‌المللي آمريکا عليه ايران است. به همين دليل تا زماني که اين تحريم‌ها تعديل يا برداشته نشود نزديکي ايران و آمريکا محقق نخواهد شد.اينکه بايدن عنوان مي‌کند پس از پيروزي در انتخابات به برجام باز‌خواهد گشت به معناي هزينه جديد براي ايران نخواهد بود. به هر حال توافق برجام در گذشته منعقد شده و دو کشور نيز آن را امضا کرده‌اند. برجام نيز توسط دموکرات‌ها و دولت اوباما منعقد شده است. به همين دليل قرار نيست ايران بابت بازگشت مجدد آمريکا به برجام هزينه‌هاي جديدي بپردازد.بنده معتقدم ايران بايد در برخي از زمينه‌ها نسبت به حل بحران کنوني با آمريکا انعطاف بيشتري از خود نشان بدهد و به شکلي رفتار کند که افکار عمومي جهان ترامپ و ايالات متحده آمريکا را مقصر اصلي تنش بين دو کشور بشناسند و حسن نيت و سعه‌صدر ايران را درک کنند. هر چه تنش بين دو کشور به سمت مطلق‌گرايي و سياه و سفيد شدن پيش برود شرايط براي مذاکره سخت‌تر و در مقابل هرچه فضا به سمت نسبي‌گرايي و خاکستري شدن حرکت کند مي‌توان نسبت به حل تنش في‌مابين دو کشور اميدواري بيشتري داشت. نبايد با استفاده از کلماتي مانند هرگز و هيچ‌گاه فضا را محدود کرد و اجازه نداد تنش به سمت حل شدن پيش برود. يکي از ويژگي‌هاي علم سياست همين مسأله است که تلاش مي‌کند هرگز و نمي‌شود را در معادلات قدرت از بين ببرد و شرايطي را مهيا کند که با گفت‌وگو و مذاکره طرفين به يک راه‌حل منطقي و سازنده دست پيدا کنند.البته منظور بنده از بيان اين نکته که ايران بايد انعطاف بيشتري از خود نشان بدهد اين نيست که ايران ديدگاه‌ها و نظرات خود را بيان نکند. بدون‌شک حل تنش بين ايران و آمريکا تنها از راه احترام متقابل و پذيرفتن شروط يکديگر ميسر خواهد شد. به همين دليل نيز ايران بايد مطالبات و دغدغه‌هاي به‌حق خود را در عرصه بين‌المللي و در مقابل آمريکا را با جديت دنبال کند. در عين حال بايد شرايطي به وجود بيايد که ديدگاه‌هاي دوطرف به جاي اينکه از يکديگر دور شود به هم نزديک شود تا در چنين شرايطي دغدغه‌هاي هر دو طرف مرتفع شود.