عکس/ دانستنی های جالب درباره آرامگاه شمس تبریزی / با این آرامگا بیشتر آشنا شوید

در شهر خوی، آرامگاهی وجود دارد که هر بازدیدکننده‌ای را به سفری در اعماق تاریخ و عرفان می‌برد. آرامگاه شمس تبریزی، یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری استان آذربایجان غربی است، جایی که می‌توان ردپای مردی را یافت که با ورود به زندگی مولانا ، دنیای اندیشه و عرفان را برای همیشه دگرگون ساخت. مردی که مانند خورشیدی درخشان ناپدید شد، اما نور حضورش همیشه در ادبیات و عرفان ایرانی باقی ماند.

این مقبره با آنکه ظاهر ساده‌ای دارد و تنها مناره‌ای بلند و متفاوت در آن دیده می‌شود، به مکانی معنوی برای علاقه‌مندان به عرفان و شمس تبدیل شده است. در ادامه این مطلب از مجله گردشگری علی‌بابا، با این آرامگاه در خوی که یکی از جاذبه‌های مهم استان است، بیشتر آشنا خواهیم شد.

آرامگاه شمس تبریزی؛ اثری برجسته از فرهنگ و عرفان ایران

آرامگاه شمس تبریزی در خوی، به عنوان یکی از آثار تاریخی مهم این شهر، نه تنها محل دفن این عارف بزرگ، بلکه یکی از نمادهای فرهنگی و گردشگری ایران است. معماری برجسته این بنا با مناره استوانه‌ای‌اش که با شاخ‌های قوچ تزئین شده، ویژگی خاصی به این مقبره بخشیده است. این تزئینات به داستان‌های شکار پادشاه صفوی، شاه اسماعیل، که علاقه زیادی به عرفان داشت و کاخ زمستانی خود را نزدیک این آرامگاه ساخت، مرتبط است. مناره آرامگاه شمس در بهمن ماه سال ۱۳۵۲ با شماره ثبت ۹۶۶ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.

اهمیت این بنا به‌ویژه به‌دلیل برگزاری کنگره سالانه بین‌المللی شمس تبریزی در آن، بیشتر شده است. بازدیدکنندگان، چه علاقه‌مندان به عرفان و چه گردشگران معمولی، تجربه‌ای خاص از بازدید این مکان به دست می‌آورند. آرامگاه شمس تبریزی نه تنها از نظر تاریخی ارزشمند است، بلکه مکانی است برای تامل و تفکر در مورد معارف عمیقی که از شمس به‌جا مانده است.

آرامگاه شمس تبریزی؛ کجا واقع شده است؟

آرامگاه شمس تبریزی در شهرستان خوی، استان آذربایجان غربی، واقع شده است. این آرامگاه در فاصله ۳ کیلومتری از مرکز شهر و در شمال غربی خوی، در محله امامزاده، بلوار شمس تبریزی و کوچه زینالی قرار دارد.

چگونه به آرامگاه شمس تبریزی برویم؟

برای رسیدن به آرامگاه شمس تبریزی، باید به بلوار شمس تبریزی در شهر خوی بروید. سپس با ورود به کوچه زینالی، به محوطه آرامگاه خواهید رسید. این مقبره فاصله زیادی از بلوار اصلی ندارد و دسترسی به آن بسیار راحت است.

قوانین و ساعت بازدید از آرامگاه شمس تبریزی

بازدید از آرامگاه شمس تبریزی رایگان است و نیازی به پرداخت هزینه ورودی ندارد. این آرامگاه همه روزه و در هر ساعت از شبانه‌روز برای بازدید عموم آزاد است، زیرا محوطه آن باز و در دسترس همگان قرار دارد.

با توجه به عدم وجود حفاظت ویژه از این مکان، بازدیدکنندگان باید در هنگام حضور خود دقت بیشتری داشته باشند و در حفظ و نگهداری این مکان ارزشمند کوشا باشند.

شمس تبریزی کی بود؟

محمد بن علی بن ملک داد تبریزی، از برجسته‌ترین چهره‌های عرفان در قرن هفتم هجری، در سال ۵۸۲ هجری قمری در تبریز متولد شد. قدیمی‌ترین تصویر موجود از شمس در موزه آرمیتاژ سنت پترزبورگ نگهداری می‌شود. شمس از کودکی در جستجوی حقیقت بود و روحی بی‌قرار داشت. او تحت تاثیر عرفای مختلف قرار گرفت و در پی شناخت معنوی، سفرهای بسیاری انجام داد.

زندگی شمس به دلیل تفاوت‌های سبک زندگی و نگرش‌هایش، همیشه در پرده‌ای از ابهام قرار داشته است. دیدار شمس با مولانا در سال ۶۴۲ هجری قمری در قونیه، نقطه عطفی در زندگی هر دو آنها بود. مولانا که تا آن زمان استاد و فقیهی برجسته بود، پس از آشنایی با شمس به مسیر عرفان و عشق الهی روی آورد. اما حضور شمس با مخالفت برخی از مریدان مولانا مواجه شد و نهایتاً شمس برای همیشه ناپدید شد.

تاریخچه آرامگاه شمس تبریزی

آرامگاه شمس تبریزی یکی از آثار تاریخی مهم شهر خوی به شمار می‌آید که قدمت آن به دوره صفوی باز می‌گردد. برج استوانه‌ای کنار مقبره به دستور شاه اسماعیل صفوی ساخته شد. شاه اسماعیل، که علاقه زیادی به شمس تبریزی داشت، در کنار این آرامگاه کاخ خود را نیز بنا کرده بود که در حملات عثمانی‌ها تخریب شد. مناره آرامگاه شمس با تزئینات خاص، از جمله شاخ قوچ و جمجمه حیوانات شکار شده توسط شاه، نمایانگر قدرت و مهارت او در شکار و جنگ‌آوری است.

این بنا از سنگ و آجر ساخته شده و در ابتدا سه مناره داشته که به مرور تنها یکی از آنها باقی مانده است. این آرامگاه در دوران مختلف شاهد حوادث، مرمت‌ها و بازسازی‌های بسیاری بوده است. یکی از مهم‌ترین اقدامات مرمتی در سال ۱۳۸۶ شمسی صورت گرفت که با همکاری کارشناسان ایتالیایی، باعث احیای این اثر تاریخی شد.

در سال ۹۴۲ هجری قمری، سلیمان عثمانی و وزیر اعظمش از این آرامگاه بازدید کردند که یکی از رویدادهای تاریخی مهم مرتبط با این بنا به‌شمار می‌آید. هر ساله کنگره بین‌المللی شمس تبریزی در این مکان برگزار می‌شود و علاقه‌مندان به مولانا و شمس از سراسر دنیا در آن شرکت می‌کنند.

معماری مناره آرامگاه شمس تبریزی

مناره آرامگاه شمس تبریزی، مهم‌ترین ویژگی این بنا است که با طراحی منحصربه‌فرد خود همچنان توجه بسیاری را جلب می‌کند. این مناره که ارتفاعی به ۱۵ متر دارد، از آجر ساخته شده و با تزئیناتی بی‌نظیر، از جمله شاخ‌های قوچ وحشی و جمجمه‌های حیوانات شکار شده توسط شاه اسماعیل، تزیین شده است. این تزئینات نماد قدرت شاه در شکار و جنگ است.

در گذشته، سه مناره در اطراف مقبره شمس تبریزی قرار داشتند که با طراحی مشابه، آرامگاه را احاطه کرده بودند. این مناره‌ها به سبک معماری سلجوقی ساخته شده‌اند. ساخت این مناره‌ها از آجر و سنگ بوده و طبقات بالایی آن به‌گونه‌ای تزیین شده که نسبت به پایه‌ها ظریف‌تر است. پایه‌های مناره با سنگ‌های مستحکم پوشیده شده‌اند که به استحکام آن کمک می‌کند. در نهایت، مناره به صورت استوانه‌ای باریک‌تر شده و در انتها تاجی مخروطی شکل دارد.

فضای آرامگاه شمس تبریزی

آرامگاه شمس تبریزی در یک فضای ساده و محصور قرار دارد. مقبره شمس در کنار مناره قرار گرفته و محوطه اطراف آن شامل چند باغچه کوچک و مجسمه‌ای از شمس تبریزی است. دیوارهای اطراف آرامگاه نیز اطلاعاتی درباره شمس و تاریخ این مکان ارائه می‌دهند.

بهترین زمان برای بازدید از آرامگاه شمس تبریزی

فصل‌های بهار و پاییز بهترین زمان‌ها برای بازدید از آرامگاه شمس تبریزی از نظر آب و هوایی هستند. در این فصول، آب و هوای معتدل و دلپذیر این منطقه بازدیدی لذت‌بخش را فراهم می‌کند. همچنین کنگره سالانه شمس تبریزی در اوایل پاییز برگزار می‌شود که زمان مناسبی برای بازدید از این آرامگاه است.

در غیر این صورت، آرامگاه شمس تبریزی معمولاً خلوت است و بازدیدکنندگان زیادی ندارد. بنابراین، بازدید در بیشتر اوقات محیطی آرام و دل‌نشین خواهد داشت.

امکانات رفاهی آرامگاه شمس تبریزی

آرامگاه شمس تبریزی امکانات رفاهی محدودی دارد و تنها خدمات اولیه‌ای برای بازدیدکنندگان فراهم است. این مکان دارای پارکینگ مناسب برای خودروها است و دسترسی به آن از طریق وسایل نقلیه عمومی نیز امکان‌پذیر است. در نزدیکی آرامگاه، رستوران‌ها و فروشگاه‌هایی وجود دارند، ولی خود مجموعه فاقد رستوران یا کافی‌شاپ داخلی است. در محوطه آرامگاه چند نیمکت برای استراحت بازدیدکنندگان تعبیه شده است.

جاهای دیدنی نزدیک آرامگاه شمس تبریزی

1. امامزاده سید بهلول

امامزاده سید بهلول یکی از مکان‌های زیارتی مهم در خوی است که تنها حدود ۱ کیلومتر (حدود ۲ دقیقه رانندگی) از آرامگاه شمس تبریزی فاصله دارد. این مکان مذهبی به‌خاطر وجود آرامگاه یکی از نوادگان امام علی نقی (ع)، که از قرن چهارم هجری در آن دفن شده، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. معماری داخلی امامزاده با تزیینات آیینه‌کاری و همچنین داستان کشف پیکر سید بهلول در این منطقه، باعث شده تا این مکان جذابیت خاصی پیدا کند.

2. آرامگاه پوریای ولی

آرامگاه پوریای ولی یکی دیگر از مکان‌های دیدنی نزدیک به آرامگاه شمس تبریزی است. این آرامگاه در فاصله ۱.۸ کیلومتری (حدود ۴ دقیقه رانندگی) از آرامگاه شمس قرار دارد. پوریای ولی، پهلوان معروف ایرانی که به‌خاطر مهارت‌های کشتی‌گیری و اخلاق جوانمردانه‌اش شناخته می‌شود، در این مکان آرام گرفته است. آرامگاه او شامل سنگ قبری ساده، چهار ستون سنگی و انگشتری با حکاکی نام پوریای ولی است.

توصیه‌هایی برای بازدید از آرامگاه شمس تبریزی

    پیش از بازدید، مطالعه‌ای کوتاه درباره شمس تبریزی و جایگاه عرفانی او داشته باشید. این اطلاعات می‌تواند به شما کمک کند تا ارتباط عمیق‌تری با مکان برقرار کنید و بازدیدی معنادارتر داشته باشید.

    آرامگاه شمس تبریزی تا حد زیادی مورد بی‌توجهی قرار گرفته و حفاظت‌های کافی از آن انجام نشده است. بنابراین هنگام بازدید از این مکان باید احترام ویژه‌ای قائل شوید و از آن محافظت کنید.

    اگر به شمس تبریزی علاقه‌مندید و می‌خواهید تجربه‌ای خاص از بازدید داشته باشید، پیشنهاد می‌کنیم زمان بازدیدتان را به اوایل پاییز (مهرماه) بیاندازید. در این زمان هر ساله کنگره‌ای برای بزرگداشت این عارف بزرگ برگزار می‌شود.

    مقبره شمس تبریزی به رغم سادگی‌اش، آرامش و حس‌وحال خاصی دارد که اگر به شمس علاقه دارید، می‌توانید در این فضا احساس نزدیکی به او کنید.