وعده‌هایی‌که هنوز دور از دسترس است

حمیدرضاخالدی: شهردار تهران که طی دو سال پیش با طرح‌‌های مختلف مانند نهضت ساخت مسکن، فروش متری مسکن، ساخت منازل 25 تا 30 متری و طرح خانه‌‌های استطاعات پذیر بارها مدعی شده که می‌تواند همه تهرانی‌ها ‌و بخصوص جوانان را خانه دار کند، این‌بار در ادعایی عجیب‌تر اعلام کرد که «کمر قیمت مسکن را خواهد شکست‌.». این در حالی است که تاکنون نه هیچ یک از منازلی که شهرداری مدعی تسهیل در ساخت آن است، تحویل شهروندی شده و نه به خاطر شعارهای زیبای وی‌.، ریالی از قیمت مسکن و روند صعودی و نجومی آن کاسته شده است‌.اما این اولین باری نیست که شهردار تهران چنین شعارهایی را می‌دهد. وی چند ماه قبل و در یک نشست خبری افزایش قیمت مسکن و اجاره در ایران را «سرسام‌آور» خواند و تأیید کرد که با حداقل دستمزدها اجاره یک مسکن مناسب «آرزو» و خرید خانه «فراتر از آرزو» شده است.«علیرضا زاکانی»شهردار تهران، روز ۲۰ خرداد در یک نشست خبری گفت: «بدترین دوره» در این زمینه مربوط به پنج سال اخیر است و همچنین خبر داد در دولت ابراهیم رئیسی، قیمت مسکن ۷۰ درصد افزایش داشته است.او همچنین مدعی شده در دوره هشت ساله ریاست جمهوری حسن روحانی قیمت مسکن «۸.۷» برابر شده و از هر مترمربع ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان در سال ۹۲ به ۳۰ میلیون تومان در سال ۱۴۰۰ رسیده است.همچنین زاکانی بدون ذکر منبع گفته است که متوسط اجاره‌نشینی در ایران از ۱۲ درصد در سال ۱۳۶۵ به ۳۸ درصد در سال ۱۳۹۹ رسیده و در این سال تهران با ۴۳ درصد اجاره‌نشینی در کل کشور مقام اول را داشته است.این در حالی است که مرکز پژوهش‌های مجلس چند روز قبل، با انتشار گزارشی خبر داد که قیمت مسکن در تهران طی پنج سال گذشته ۹.۵ برابر شده و در همین مدت، حداقل دستمزد تنها شش برابر شده است‌.بر اساس این گزارش، قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در تهران به‌طور متوسط از حدود پنج میلیون تومان در سال ۱۳۹۶ به بالای ۴۸ میلیون تومان در سال گذشته رسیده و طی همین دوره، حداقل دستمزد کارگری نیز از یک میلیون و ۱۲۵ هزار تومان به شش میلیون و ۷۲۵ تومان افزایش یافته است.مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی مبنای محاسبات خود را آمارهای بانک مرکزی عنوان کرده است؛ نهادی که از آذرماه پارسال بدون ارائه هیچ دلیلی، انتشار گزارش‌های ماهانه تغییرات قیمت مسکن و اجاره‌بها را متوقف کرده است.آخرین گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد آذرماه پارسال قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در تهران حدود ۴۸ میلیون تومان بوده که نسبت به آذر ۱۴۰۰ حدود ۴۷.۵ درصد افزایش داشته است.

واکنش شهردار به اتهام «شهرفروشی» در تهران

روز ۱۸ خرداد گزارشی از شورای عالی شهرسازی درباره عملکرد کمیسیون ماده ۵ شهرداری تهران در سال ۱۴۰۱ توسط یکی از رسانه‌ها ‌فاش شد که حاکی از آن بود این کمیسیون به شکل غیرقانونی و بدون تصویب نهادهای بالادستی مشغول تراکم‌فروشی و دادن مجوزهای ساخت و ساز بوده است.این گزارش همچنین نشان می‌داد بر خلاف ادعای علیرضا زاکانی، شهردار تهران، و مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، بیشترین مصوبات این کمیسیون نه به مناطق جنوب شهر تهران، بلکه مربوط به «مناطق گران» شهر بوده است.بیش از ۵۰ درصد از مصوبات به ساخت و ساز در مناطق یک، سه، چهار و شش شهرداری تهران اختصاص داشته و منطقه یک با «۷۲ مصوبه» صدرنشین بوده و این که عمده مصوبات کمیسیون ماده ۵ به مناطق گران شهر تهران تعلق دارد، با ادعای شهرداری و شورای شهر که گفته‌اند هدف‌شان خانه ساختن «برای همه مردم» است، تضاد دارد. ضمن آنکه گروهی نیز وی را متهم به شهر فروشی با هدف کسب در آمد به هر طریق کرده اند.«محمد سالاری» رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر چهارم و پنجم یکی از همین منتقدان است که به «همدلی » می‌گوید: از دید این مدیران، چنانچه املاک و مستغلات شهرداری تمام شد باید هزینه‌ها ‌از طریق فروش «هوای » شهر و با رویکرد بارگذاری حداکثری و انبوه – شما بخوانید تراکم فروشی- تامین شود. آنها معتقدند حتی اگر این شیوه هم جواب هزینه‌‌های سرسام آور شهر را نداد باید از طریق صدور مجوز برای بارگذاری روی باغات، زمین‌‌های کشاورزی ، فضاهای سبز و زمین‌‌های بکر شهر که ریه‌‌های تنفسی آن و ظرفیت‌‌های زیستی شهر محسوب می‌شوند بودجه مورد نیاز خود را تامین کنند. و این همان سریالی است که طی چند دهه اخیر بر سر تهران و به تبع آن گریبانگیر سایر کلانشهرها و شهرهای کشور شده است.وی می‌افزاید: این همان فرآیندی است که در دوره قبلی مدیریت شهری اصولگرایان دنبال می‌شده است. گرچه انصافا پروژه‌‌های عمرانی زیادی در سطح شهر اجرا شد ولی به چه قیمنی؟ آن زمان شهرداری تهران بیشترین اراضی و مستغلات و املاک را در بین سازمان‌ها ‌و وزارتخانه‌ها ‌در کل کشور داشت. اما برای اجرای این پروژه‌‌های بزرگ مقیاس مثل اتوبان‌‌های دوطبقه و بزرگراه‌‌های شهری بخش اعظمی از آنها تهاتر شد. بعدها هم با افتخار همه جا گفتند که شهرداری بزرگترین پروژه‌‌های عمرانی را بدون حمایت دولت اجرا کرده است. نتیجه این سیاست اما تخریب و از دست دادن اراضی باز و 128 هکتار از باغ‌‌های بسیار ارزشمند تهران بود. باغ‌‌‌هایی ارزشمند با درختانی کهنسال که میراث طبیعی شهر بودند.با تمام این تفاصیل علیرضا زاکانی در واکنش به گزارش فاش شده شورای عالی شهرسازی درباره مخالفت با مصوبه‌ها کمیسیون ماده ۵ شهرداری به ریاست خودش، ارسال نامه‌های این شورا به کمیسیون در مخالفت با برخی مصوبه‌ها و افزایش صدور مجوز ساخت و ساز را تأیید کرد گرچه وی در عین حال شورای عالی شهرسازی را متهم کرد که «سیاست گران‌سازی و فرسوده‌سازی شهر» را دنبال می‌کند‌.

تکذیب پشت تکذیب

در عین حال شهردار تهران اتهام «شهرفروشی» را رد کرد و گفت: «اگر تعداد پروانه‌های ساختمانی در شهر زیاد شود، به معنای شهرفروشی نیست بلکه به معنای راه افتادن چرخه اقتصاد و ایجاد رفاه در جامعه است.»شهرداری تهران تا بدان حد به این هشدارها بی‌توجه بوده که در آذر ماه ۱۴۰۱ دفتر «نظارت بر طرح‌های توسعه و عمران» وزارت راه و شهرسازی، در نامه‌ای خطاب به دبیر کمسیون ماده ۵ تهدید کرده «دستگاه‌های نظارتی» به اقدامات کمیسیون ماده ۵ رسیدگی خواهند کرد.علیرضا زاکانی در نشست خبری خود به گزارش صدور بیشترین مجوز در مناطق گران تهران واکنش نداشت و بار دیگر اعا کرد سیاست شهرداری تحت مدیریت او «ارزان‌سازی» شهر تهران است. گرچه «پیروز حناچی» شهردار پیشین تهران، بعد از اینکه زاکانی وی را متهم به گم شدن 20 هزار میلیارد تومان در دوران مدیریتش کرد، در پاسخ به این اتهام گفت: ما نمی‌توانیم بگوییم به دنبال مسکن کم درآمدها هستیم بعد بیشترین پروانه ساخت ما در مناطق یک، دو، پنج و شش باشد.کسی که این شعار را بدهد و ۴۰ درصد صدور پروانه‌های شهر در منطقه یک باشد یعنی واقعیت را نمی‌گوید، این مسائل کاملاً قابل بررسی است.از این ۲۰ هزار میلیاردی که می‌گویند فساد شهرداری بوده اطلاعی نداریم. کسی که ادعا می‌کند باید با مدارک باشد، یکی دو پروژه بود که شهرداری تهران با آن گیر داشت، مانند پروژه بام‌لند، قرارداد این پروژه برای دوره ما نبود.حالا اما شهردار تهران با تکرار دوباره ادعاهای خود بار دیگر خبرساز شد و موجی از انتقادها را به سوی خود سرازیر کرد. وی در روزی که معاون شهرسازی وی مدعی شده بود از اسفند ماه واگذاری مسکن‌‌های استطاعت پذیر آغاز خواهد شد در جمع دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی گفت: در شهرداری تهران، یک سانت هم شهر نمیفروشیم. وی افزود: می‌خواهیم کمر قیمت مسکن را بشکنیم. وی افزود: در شهرداری تهران، یک سانت هم شهر نمیفروشیم. تاکید می‌کنم تلاش می‌کنیم تعداد پروانه ساخت بالا برودنه تراکم فروشی.زاکانی با ذکر اینکه تهران تبدیل شده به مجموعه ای که 17 درصد آن ناپایدار است گفت: نوسازی تهران تراکم فروشی نیست، در افق طرح جامع تهران باید ده و نیم میلیون نفر جمعیت داشه باشد.وی با ذکر اینکه میانگین یک متر مسکن در تهران 80.7 میلیون است تصریح کرد: به دنبال ارزان سازی تهران و در مسکن هم به دنبال ارزان سازی هستیم. می‌خواهیم کمر قیمت مسکن را بشکنیم.بدین ترتیب شاید بهترین قاضی برای اثبات ادعاهای شهردار، گذر زمان باشد. زمانی که می‌تواند بهترین قضاوت را در مورد شعارهای زاکانی داشته باشد و نشان دهد که آیا وی بالاخره موفق می‌شود در اقدامی تاریخی«کمر قیمت مسکن را بشکند»؟ یا برعکس، قیمت‌‌های تصاعدی مسکن، وی را رسوا خواهد کرد‌.؟